سفر در زمان و مکان

پرسه‌های ۱۵ ساله اخير از كرانه‌ سواحل خليج فارس تا دل كوه‌ها و دره‌ها با همراهی باستانشناس بزرگ كشورمان دكتر علی اكبر سرفراز خود داستانی شيرين و فراموش نشدنی است. شخصيت انسانی و عميق او حاصل سالها طی طريق در بيابان‌ها برای قرار داشتن در كنار معشوق است. او جدا از حرفه رسمی خود عارفی درويش‌گونه است. در طول سفرهای بررسی و شناسايی آثار تاريخی و يا حفاری‌ بر روی آثار باستانی چشمان او داستان‌های بيشماری را از دل ذره ذره خاك بيرون می‌كشيد. داستان‌هایی از زندگی و سخت‌كوشی مردمانی كه در طی هزاران سال در اين سرزمين آثاری را برای ما به يادگار نهادند. داستان‌هایی از زندگی، كار، تجارت، زلزله، جنگ و ويرانی. جزئيات و آثار به جا مانده از آنان قصه‌های تلخ و شيرينی را هويدا می‌سازد. سفر به درون زمان در لابه‌لای اين داستان‌های واقعی بمانند سفر زمينی مناظر و چشم‌اندازهای زيبایی را آشكار می‌كند و هر گاه اين سفر زمانی بمانند سفر مكانی با شناخت عميق‌تری انجام شود از جنبه سطحی و توريستی خارج شده و لايه‌های عميق‌تری را شامل می‌شود.

داستان بندو حاصل يكی از همين سفرها است. سفری در زمان و مكان در امتداد سواحل خليج فارس. در آخرين نقطه‌ای كه بر روی نقشه جغرافيایی استان بوشهر از هرمزگان جدا می‌شود بندو قرار دارد. بندو همانطور كه از نامش پيداست محل بستن بند برای مهار آب جاری بوده. سازه‌های آبی قرار گرفته بر سواحل خليج فارس هر كدام بر اساس شرايط محيطی از ويژگی خاصی برخوردارند. آنچه كه ويژگی منحصربفرد بندو بشمار می‌آيد نه اين بند باستانی كه البته در جای خود ارزشمند است بلكه سازه ديگری است كه در نزديكی آن قرار دارد. اين سازه مسير انتقال آب يا همان جوی آب دست سازی است كه آب را از حدود ۵ كيلومتری بندو از چشمه آبی كه در دل كوهستان قرار دارد به آسيابی كه در نزديكی بند ساحته شده می‌رساند. ديدن آسياب و مصالح مستحكم بكار رفته در آبراه منتهی به آسياب ما را وادار به دنبال نمودن مسير آبراه نمود. دنبال نمودن اين مسير در كوهستان در حالی كه نمی‌دانستيم انتهای آن به كجا ختم می‌شود خود حكايتی جالب بود و البته در طی اين مسير پرفراز و نشيب هرچه جلوتر می‌رفتيم بر حيرت ما افزوده می‌شد. انتقال آب در اين مسير دشوار كه خود ما به سختی می‌پيموديم از شاهكارهای تمدن ساسانيان در ۱۴۰۰ سال پيش است. استحكام فوق‌العاده اين آبراه برای انتقال آب در مسيری كوهستانی و طولانی فقط با استفاده از نوع خاصی از ساروج كه از تخصص‌های منحصربفرد مردمان ساسانی است امكان پذير بود، ساروجی كه در حال حاضر با تمام پيشرفت‌های بشری قادر به ساخت دوباره آن نيستيم.

                آبراه ساسانی                                                              چشمه آب

در نهايت پس از طی چند كيلومتر از دور نخلستانی را در ميان دره‌ای كوچك در بالای كوه ديديم که عین الساده نام دارد.و با دنبال نمودن آبراه به چشمه‌ای جوشان در ميان اين نخلستان (عین الساده)رسيديم. چشمه‌ای كه روزگاری سنگ آسياب بندو را به گردش در می‌آورد و گندم گندمزارهای اين سرزمين را آرد می‌كرد. چشمه‌ای همچنان جوشان ولی بی‌استفاده و رها شده بمانند همان نخلستان كه نخل‌هايش يا خشك شده بودند و يا بيثمر در انتظار دستانی بودند كه آنان را بارور كند.